Absurdistisch McCarthy kunstwerk onderdeel Boijmans collectie

‘Bunkhouse’, Paul McCarthy’s snijdende persiflage op de Amerikaanse droom, is toegevoegd aan de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen. Naast ‘Santa Claus’ heeft Rotterdam er nu een tweede McCarthy-pronkstuk bij.  

Paul McCarthy’s ‘Bunkhouse’ (1996) is mede dankzij de gulle steun van het Mondriaan Fonds, BankGiro Loterij en het Fonds Van Rede toegevoegd aan de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen. De 168 m2 grote kunstinstallatie was in 2020 al een kroonjuweel in de succesvolle drive-thru-tentoonstelling van het museum afgelopen zomer in Rotterdam Ahoy. Boijmans heeft met ‘Bunkhouse’ een primeur: het is de eerste keer dat een dergelijke monumentale installatie van McCarthy in een Nederlandse museumcollectie is ondergebracht. In de loop van 2022 wordt ‘Bunkhouse’ in Depot Boijmans Van Beuningen publiekelijk geregistreerd en geconserveerd en klaargemaakt voor opslag of uitlening en presentatie.

Sjarel Ex, Directeur Museum Boijmans Van Beuningen: “Geweldig dat het met de steun van Mondriaan Fonds, BankGiro Loterij en Fonds Van Rede is gelukt om Bunkhouse naar Rotterdam te krijgen. De stad is een provocerend meesterstuk rijker—de eerste monumentale McCarthy-installatie in een Nederlandse museumcollectie. Het museum is een vrijplaats voor de kunst, juist ook als het zo absurdistisch en onaangepast is als de werken van McCarthy.”

Onzedelijk tafereel

‘Bunkhouse’ doet denken aan een morbide pretparkattractie, de veinzerij van een filmset met unheimisch cartooneske figuren uit de Amerikaanse frontier, bevroren grijnzen, een hondenkop, schokkerig geanimeerd. De installatie is groot, 21 meter bij 8 meter bij 4,5 meter, en toont een spoorlijntje met daarop een rode blokhut, uitgevoerd met een kleine veranda, type wilde westen. Het lijkt erop dat de hut via het spoorlijntje dwars door een Hollywood-Western muur heen is geknald. De vriendelijke cowboy-look van de hut ontaardt in een absurdistisch, onzedelijk tafereel—wat er gebeurt als cowboys in een hut zich kennelijk enorm vervelen. Er zijn ratelende mechanische geluiden te horen en er is rumoer door het heftig schuddende metalen bed. De karikatuur van Disneyland verbeeld als duistere bad trip.

Zwart schaap

Na een begin als performancekunstenaar in de jaren zeventig, ontwikkelde McCarthy zich in enkele decennia tot het zwarte schaap van de Amerikaanse hedendaagse kunst. In zijn oeuvre neemt hij met snijdende persiflages de Amerikaanse droom op de hak en kaart onrecht, onderdrukking en schijnheiligheid aan. Geen president, geen Hollywood filmheld, geen tekenfilmfiguur lijkt te ontkomen aan McCarthy’s ongebreidelde spot richting de hypocrisie van degenen die bepalen over zedelijkheid. De komst van het eerste kunstwerk van Paul McCarthy naar Rotterdam mondde uit in een kunstrel, een van de heftigste in onze naoorlogse geschiedenis. De stad die sinds 1945 investeerde in meer dan 1.000 beelden in de openbare ruimte, raakte verzeild in een publieke discussie over de sculptuur 'Santa Claus' (2001) dat inmiddels omarmd is als icoon op het Eendrachtsplein in Rotterdam.

Verwantschap met andere kunstenaars

McCarthy’s oeuvre ligt in lijn met diverse kunstenaars uit verschillende periodes die ook in de museumcollectie terug te vinden zijn. Bruce Nauman, Cindy Sherman, Matthew Barney en Mike Kelley, allen stellen ze de schaduwzijde van de Amerikaanse samenleving aan de kaak. Maar zijn thematiek is ook verwant aan de werken en geschriften van surrealisten als André Breton, J.H. Moesman, Hans Bellmer en Unica Zürn. Het museum heeft een belangrijke collectie surrealisme en het laat bovendien zien hoe kunstenaars steeds weer nieuwe materialen en vormen vinden om de krochten van het menselijk onderbewustzijn te verkennen. Een traditie die strekt van oude meesters tot aan het heden en werd uitgediept in de tentoonstelling La La La Human Steps (2014) van Museum Boijmans Van Beuningen.

Publiek toegankelijk depot

Dit najaar opent Depot Boijmans Van Beuningen de deuren, het eerste publiek toegankelijke kunstdepot ter wereld. Hier maakt de bezoeker kennis met het beheer, onderzoek, en restauratie van ‘Bunkhouse’ en de ruim 151.000 andere kunstwerken in de collectie. Daarnaast vergroot het architectonische icoon van MVRDV ook de aantrekkingskracht van het Museumpark in Rotterdam als internationaal kunstpodium.

.