Mensbeelden opgenomen in ziekenhuis

Binnenkort kunnen patiënten en bezoekers van het Erasmus MC in Rotterdam genieten van een vijftal topstukken uit de beeldenverzameling van Museum Boijmans Van Beuningen. Afgelopen week is een geheime selectie beelden, allen mensfiguren, naar het naastgelegen ziekenhuis overgebracht. Dit sluit aan bij de dagelijkse praktijk van het ziekenhuis waarbij het menselijk lichaam centraal staat. Tijdens de feestelijke opening op 9 september worden de beelden onthuld.

In het kader van de grootscheepse renovatie en vernieuwing van Museum Boijmans Van Beuningen blijft een deel van de museumcollectie zichtbaar bij buurtmusea en instellingen onder de noemer: ‘Boijmans bij de Buren’. De tentoonstelling ‘Mensbeelden - Kracht & Kwetsbaarheid’ in het Erasmus MC is de zesde in de reeks van elf tentoonstellingen. Vier van deze vijf menssculpturen, allen uit de museumcollectie, zullen de overdekte tuin van het ziekenhuis sieren. Om welke vier sculpturen het gaat, blijft een geheim tot de opening. De iconische metershoge gietijzeren reus ‘Grosse Geister (Figur Nr. 8)’ van kunstenaar Thomas Schütte heet de bezoeker van het Erasmus MC vanaf heden een warm welkom bij de RG 101H ingang (vlakbij het atrium). In het ziekenhuis, waar het menselijk lichaam hoofdzaak is, wordt met deze tentoonstelling de kracht en kwetsbaarheid van het lichaam gevierd. De voltallige museumcollectie van 151.000 kunstwerken, waarvan circa 3000 sculpturen, komt in 2021 bijeen in het dan te openen Depot Boijmans Van Beuningen, het eerste volledig publiek toegankelijke kunstdepot ter wereld.  

Prof.dr. Jan van Saase, internist en lid van de kunstcommissie is blij met de kans om deze mensbeelden tijdelijk op te nemen te geven in het Erasmus MC. Van Saase: “Een goede buur is beter dan een verre vriend. Toen onze medewerking werd gevraagd, was de kunstcommissie onmiddellijk enthousiast, vooral omdat de tentoonstelling krachtige mensen uitbeeldt die emoties uitstralen die goed passen binnen de muren van ons ziekenhuis. Als je de beelden ziet zal je dat direct herkennen. Wij hopen dat onze patiënten en medewerkers de tentoonstelling waarderen en er troost of afleiding in vinden.”  

Mensfiguren in de collectie

Enkele honderden beelden van de 3000 sculpturen binnen de museumcollectie zijn volledige mensfiguren. Krachtige lichamen, gebroken lichamen, hyperrealistisch en abstract, helden en anonieme figuren. Van kunstenaars als Salvador Dalí, Giambologna en Ossip Zadkine. Als geen ander verbeeldt Auguste Rodin de expressie van het menselijk lichaam met ‘Pierre de Wissant’; een studie voor de staande figuur die onderdeel is van de ‘Burgers van Calais’, een beeldengroep ter nagedachtenis aan de beëindiging van de bezetting van Calais. Een ander bekend mensfiguur is ‘Seated Child’ van Duane Hanson: dit nors kijkende jongetje met een chocoladereep in zijn hand is levensecht en heeft menig bezoeker van zijn stuk gebracht. 

Sculpturen in de Boijmans collectie

De collectie sculpturen van het museum is zeer breed. Van Middeleeuwse christelijke taferelen als ‘Het laatste avondmaal’ van Adriaen van Wesel tot een zachte plastic wastafel van Claes Oldenburg. De ‘Badende Aphrodite’ was het eerste sculptuur dat in 1848 in de museumcollectie terecht kwam. Het oudste beeld in de collectie is de ‘Schrijdende Dionysus’, een anoniem gemaakt terracotta beeldje uit de tweede eeuw voor Christus. Imposant is het allergrootste werk, de ‘Waxing Arcs’ (De Wassende Bogen) uit 1980 van Richard Serra, twee stalen bogen van elk 3,6 meter hoog en 13,35 meter lang voorheen te zien in de zaal aan straatzijde die naar de kunstenaar is vernoemd: de Serra Zaal. Het kleinste object in de collectie is een paar tin-glazuren schoentjes uit de 19e eeuw: deze zijn per stuk slechts 3,9 x 3,5 x 9,3 cm klein. Een van de meest excentrieke sculpturen is het werk ‘Monsieur et Madame’ (Meneer en mevrouw) uit 1969 van Joan Miró, een abstract figuur bestaande uit twee krukken dat voor veel discussies zorgt; want welke kruk stelt de man voor en welke de vrouw. Een van de meest kostbare en geliefde beelden in de collectie is ‘Petite danseuse de quatorze ans’ (Veertienjarig danseresje) van Edgar Degas. Er zijn vele fragiele sculpturen in de collectie van materiaal als handgeblazen glas, porselein, was, gips, piepschuim en zelfs haar en chocolade. Een van die fragiele beelden is het welbekende ‘Untitled (Manhole)’ (2001) van Maurizio Cattelan, een zelfportret van de kunstenaar als mannetje dat door een gat in de vloer naar boven gluurt, gemaakt met was, pigment, mensenhaar, weefsel en polyester. Het laatst toegevoegde stuk in de collectie is de door Ludwig Cauer gemaakte portretbuste van Franz Wilhelm Koenigs (1881-1941), geschonken door diens kleinzoon Floris Koenigs. 

Boijmans bij de Buren

Met dank aan Stichting Droom en Daad is tijdens de grootschalige renovatie en vernieuwing van Museum Boijmans Van Beuningen een deel van de collectie zichtbaar en toegankelijk in Rotterdam. Zo’n vijfhonderd topstukken vinden bij acht buurlocaties in elf tentoonstellingen een plek onder de noemer ‘Boijmans bij de Buren’. Bij de gastlocaties ontstaan nieuwe dwarsverbanden en ontmoetingen. Het is voor het eerst dat zoveel Rotterdamse instellingen met een jarenlange samenwerking de collectie van Boijmans zichtbaar houden. In de tweede helft van 2019 en 2020 staan nieuwe tentoonstellingen gepland in het Wereldmuseum, de Kunsthal, Museum Rotterdam, Chabot Museum en het Maritiem Museum. 

De tentoonstelling ‘Mensbeelden - Kracht & Kwetsbaarheid’ in het Erasmus MC is te zien van 9 september 2019 tot en met 28 mei 2021.

Tentoonstellingen in het kader van Boijmans bij de Buren zijn op dit moment te zien bij:

• 19 maart - 1 september 2019 

Chabot Museum: 'Branding Rotterdam'

Een presentatie over de kunstenaarsvereniging ‘De Branding’, een belangrijke schakel in de ontwikkelingen van de moderne kunst. Zij was actief tijdens het Interbellum van 1917-1926. 

• 25 mei 2019 - 1 september 2019 

Kunsthal Rotterdam: 'De duizelingwekkende verbeelding van Piranesi'

Een vertoning van het werk van de Italiaan Giovanni Battista Piranesi, de grootste prentkunstenaar van zijn tijd. Piranesi werd vooral bekend door zijn stadgezichten van Rome.

• 16 maart 2019 – 5 januari 2020 

Stedelijk Museum Schiedam: 'Rothko en ik'

Hoe is het om helemaal alleen voor het schilderij Grey, Orange on Maroon, No. 8 uit 1960 te staan? Bij de tentoonstelling ‘Rothko & ik’ kun je dat zelf ervaren.

• 16 maart 2019 - 17 januari 2021 

Belasting & Douane Museum: 'Samensmeden - Meesters in zilver'

Een combinatie van het tentoongestelde Nederlandse zilver – bekers, tabaksdozen en zoutvaten – en de meesterwerken waarop diezelfde zilveren objecten zo prachtig zijn uitgebeeld.

Komende Boijmans bij de Buren tentoonstellingen:

• 9 september 2019 – 28 mei 2021

Erasmus MC: ‘Mensbeelden - Kracht & Kwetsbaarheid’’

Het menselijk lichaam dat centraal staat in deze instelling komt ook centraal te staan in een selectie sculpturen.

• nader te bepalen

Wereldmuseum: ‘Remix Rotterdam. Boijmans x Wereldmuseum’

Onbekende geschiedenissen worden zichtbaar met deze spannende combinatie van historische en hedendaagse vormgeving, etnografica en beeldende kunst.

• 7 december 2019 - 29 maart 2020 

Kunsthal Rotterdam: ‘Meesterlijk’

Een tentoonstelling met hoogtepunten uit de collectie van Boijmans.

• 14 december 2019 - 19 april 2020 

Museum Rotterdam: 'Ateliergeheimen’

Deze kennismaking met zes schilders die van de 17e tot de 20e eeuw in Rotterdam werkten, onthullen de ateliergeheimen van onder andere Kees van Dongen en Pieter de Hooch.

• februari 2020 - september 2020

Chabot Museum: 'Kunst stelt alles voor'

Verschillende kunstenaars van het internationaal expressionisme komen samen. Van de voorlopers tot de hoogtijdagen en de naoorlogse invloeden in het Abstract Expressionisme en CoBrA. 

• 17 oktober 2020 - 4 september 2022 

Maritiem Museum: 'Maritieme Meesters'

Sublieme zeegezichten van de 16e tot de 21e eeuw en scheepsmodellen vormen samen een tentoonstelling waarbij de kunstgeschiedenis en maritieme geschiedenis samenvloeien.