Rubens tentoonstelling opent in Prado

Voordat ‘Pure Rubens’ op 8 september 2018 de tentoonstellingsdeuren van de 1500 m2 Bodonzaal opent in Rotterdam, zijn ruim negentig werken van de Vlaamse schilder Peter Paul Rubens (1577-1640) bijeen in Madrid. Museum Boijmans Van Beuningen en het Museo Nacional del Prado maakten de tentoonstelling gezamenlijk en geven hiermee een overrompelend overzicht van Rubens’ olieverfschetsen, aangevuld met onder andere tekeningen en monumentale schilderijen. Rotterdam kijkt uit naar ruim honderdduizend kunstminnende bezoekers die komende herfst de penseelstreken van de schilder - bekend van zijn voluptueuze Rubensvrouwen- komen bewonderen.

Al jarenlang bestond de gezamenlijke wens van de twee musea om de mooiste werken uit beide collecties samen te brengen en aan te vullen met topstukken uit andere musea, zodat een uniek overzicht ontstaat. Het overgrote deel van de werken is op beide plekken te zien. Beide tentoonstellingen tonen enkele werken die niet reizen. De twee Rubens collecties zijn aangevuld met bruiklenen uit het Louvre in Parijs, de National Gallery in Londen, het Metropolitan Museum of Art in New York, het Art Institute in Chicago, het Museo Thyssen-Bornemizsa in Madrid en het J. Paul Getty Museum in Los Angeles.

Rubens is de grootmeester van de olieverfschets. Hij was de eerste kunstenaar die een groot deel van zijn belangrijke composities voorbereidde met geschilderde schetsen op paneel. Hij koesterde zijn schetsen, liet ze zien aan opdrachtgevers en collega kunstenaars en bewaarde ze voor eigen archief. Echter pas na zijn dood kwamen de schetsen op de markt en vormden zij al snel een geliefd verzamelobject. Aan het einde van de negentiende en in de twintigste eeuw nam de belangstelling voor de schetsen steeds meer toe, en werden ze vaak zelfs meer gewaardeerd dan de voltooide schilderijen. In de moderne tijd ging men - onder meer onder invloed van romantiek en stromingen als het impressionisme - met een heel andere blik naar het onaffe karakter van de schetsen kijken. Rubens kwam daarmee - met name vanwege zijn olieverfschetsen - in het rijtje van stamvaders van de moderne kunst.

‘Pure Rubens’ laat zien wie Rubens was, hoe hij beroemd werd en hoe het hem lukte ieder verhaal zo te schilderen dat de verhalen gingen leven. Bezoekers worden meegenomen naar de gedachtewereld van Rubens en kruipen onder de huid van de grootmeester.

Conservator Friso Lammertse: “Rubens was een geboren verhalenverteller. Niet het lage, het lelijke of het individuele in de mens, maar juist het mooie, het hogere, het goddelijke werd door Rubens verbeeld. Als geen ander laat Rubens ons voelen dat we deel zijn van een groter geheel. De schilderijen zijn meeslepend, alsof we even worden opgetild uit onze miserabele wereld.”

De tentoonstelling wordt samengesteld door Alejandro Vergara (conservator Vlaamse en Noord Europese kunst van het Museo Nacional del Prado) en Friso Lammertse (conservator oude schilder en beeldhouwkunst van Museum Boijmans Van Beuningen). Al ruim 15 jaar doen zij gezamenlijk onderzoek naar Rubens en zijn leerlingen. Dit resulteerde eerder in een tentoonstelling over de Achilles-serie (2003) en over de jonge Antonie van Dyck (2012-2013). De tentoonstelling ‘Pure Rubens’ wordt het absolute hoogtepunt van de samenwerking tussen de twee conservatoren.