De collectie als tijdmachine

Summary

Vanaf 10 juni is de vaste collectie van Museum Boijmans Van Beuningen in een totaal andere opstelling te zien. Emeritus hoogleraar en kunstenaar Carel Blotkamp heeft een nieuwe indeling bedacht die naar verwachting bezoekers zal verleiden tot langer kijken. ‘Ik wil slow watching bevorderen.’

Museum Boijmans Van Beuningen bezit een ruime collectie met 145.000 objecten, waaronder een groot aantal werken van internationaal hoog aangeschreven kunstenaars. Van deze vaste collectie, die loopt van circa 1300 tot heden is slechts 8 procent op zaal te zien, en al zes jaar in dezelfde opstelling. Daarin komt vanaf 10 juni verandering. Dan presenteert emeritus hoogleraar en kunstenaar Carel Blotkamp meer dan 500 kunstwerken in een nieuwe opstelling, die zowel de vaste bezoeker als de toerist zal boeien. Het idee achter deze collectiewissel is dat oude en moderne kunst, bekende en onbekende kunstwerken op een spannende manier met elkaar worden geconfronteerd.

Prikkelen

Blotkamp heeft er als gastconservator voor gekozen terug te keren naar een chronologische opstelling van de werken, maar dan ‘met een twist’: ‘Ik heb de collectie ingedeeld in acht tijdsblokken. Je reist als het ware met een tijdmachine heen en weer door de kunstgeschiedenis. Ik hoop via abrupte overgangen tussen de periodes het oog te scherpen en de geest te prikkelen,’ zegt Blotkamp. Speciale aandacht is er voor inrichting en kleurgebruik: ‘Elke tijdzone krijgt een andere kleur. Licht voor moderne kunst, donkerder voor de oude kunst. De tinten komen allemaal uit het palet van kunstenaar Peter Struycken, dat hij speciaal voor Museum Boijmans van Beuningen ontwikkelde. Voor de oudste religieuze kunst gebruiken we violet, dat wordt heel mooi.’

Tekenkunst

In de nieuwe indeling ligt het accent op kunst van na 1945, met ruim baan voor de meer verborgen delen uit de collectie, zoals tekenkunst en grafiek. De opstelling zal grote namen bevatten als Mark Rothko, Pyke Koch, Anselm Kiefer, Donald Judd en Paul Cézanne, maar ook minder bekende kunstenaars als Suze Robertson en Kees Timmer krijgen aandacht. Blotkamp plaatst met zijn indeling de topstukken van het museum in een nieuw licht én haalt een aantal schatten uit het depot naar zaal. De opzet verleidt de bezoeker om langer stil te staan bij een kunstwerk. Blotkamp: ‘Ik wil de blik niet alleen langer vasthouden, maar het kijken ook intensiveren. Een museumbezoeker kijkt gemiddeld 8 seconden naar een werk, zo is ooit berekend. Mijn missie is geslaagd als ik daar 10 tot 15 seconden van weet te maken.’

Vaste collectie

Bezoekers aan Museum Boijmans Van Beuningen zijn vaak verrast door de rijkdom van de vaste collectie. Deze is ontstaan vanuit de passie van 1.700 particuliere verzamelaars, die in de bijna 170 jaar dat het museum bestaat het ongelooflijke aantal van 50.000 kunstobjecten hebben geschonken. Naast oude schilder- en beeldhouwkunst, moderne, hedendaagse en toegepaste kunst, bezit het museum verzamelingen pre-industriële gebruiksvoorwerpen en industriële vormgeving. De collecties tekeningen en prenten, vroeg-Nederlandse schilderkunst, impressionisme en surrealisme die het museum bezit, worden gerekend tot de wereldtop.

Carel Blotkamp

Carel Blotkamp (Zeist,1945) was van 1982 tot 2007 verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam als hoogleraar kunstgeschiedenis van de nieuwste tijd. Hij publiceerde onder meer over De Stijl en het magisch realisme en schreef monografieën over Piet Mondriaan, Pyke Koch, Ad Dekkers, Carel Visser en Daan van Golden. Als kunstcriticus werkte hij voor Vrij Nederland, NRC Handelsblad en de Volkskrant. Ook stelde hij tentoonstellingen samen, waaronder speciale presentaties van de collectie van het Stedelijk Museum in Amsterdam (Leporello, 2005) en van het Mauritshuis in Den Haag (Dalí ontmoet Vermeer, 2011). Sinds 1967 is Blotkamp actief als kunstenaar. Hij heeft meerdere exposities op zijn naam staan.